مسباره یک ماده معدنی با سختی بالاست که در صنعت به عنوان ساینده استفاده میشود. به عبارت سادهتر، مسباره همان ناخالصیهایی است که در فرایند تولید آهن و فولاد از سنگ آهن جدا میشود. ناخالصیهایی مانند سیلیس، آلومینا و اکسید آهن روی سطح مذاب شناور شده و پس از سرد شدن به دانههای زاویهدار تبدیل میشوند. یکی از همین ناخالصیها مسباره ( Copper slag ) یا همان سرباره مس است.
مسباره سندبلاست چیست؟
مسباره سندبلاست یا Sandblasting Abrasive محصولی جانبی از فرآیند تولید مس میباشد و برای تمیز کردن، زبری، و آمادهسازی سطوح فلزی یا غیر فلزی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده در تجهیزات سندبلاست به عنوان ابزاری برای ایجاد سطوح صاف و تمیز استفاده میشود.
کاربرد مسباره سندبلاست
- تمیزکاری سطوح فلزی از زنگ زدگی، رنگ و آلودگی
- آمادهسازی سطوح قبل از رنگ آمیزی یا پوششدهی
- ایجاد زبری یا ساییدگی بر روی سطوح به منظور بهبود چسبندگی پوششها
- استفاده در صنایع مختلف مانند خودروسازی، صنایع دریایی، و ساختمانسازی
ویژگی مسباره سندبلاست
- دارای اندازههای مختلف دانهبندی برای تطابق با نیازهای مختلف
- مقاومت بالا در برابر سایش
- قابلیت استفاده در انواع مختلف دستگاههای سندبلاست
- عدم ایجاد آسیب به سطوح تحت فشار و دقت بالا در تمیزکاری
پروفیل سندبلاست
مفهوم پروفیل در سندبلاست به عمق و نوع سطح زبری ایجاد شده پس از فرآیند سندبلاست اشاره دارد. به عبارت دیگر، پروفیل سندبلاست نشاندهنده میزان برجستگیها و فرورفتگیهای سطحی است که در نتیجه برخورد ذرات ساینده با سطح مورد نظر ایجاد میشود.
در فرآیند سندبلاست، ذرات ساینده مانند مسباره، سیلیس، گریت یا سایر مواد به سطح هدف پرتاب میشوند. این ذرات وقتی به سطح برخورد میکنند، بخشی از سطح را ساییده و موجب ایجاد ناهمواریهایی در سطح میشوند. این ناهمواریها همان پروفیل سطح هستند.
پروفیل سطح بر چسبندگی پوششهای بعدی (مثل رنگ، پوشش ضد زنگ یا گالوانیزه) تاثیر دارد. پروفیل سطح باید به گونهای باشد که پوششها به طور موثر به سطح بچسبند. هرچه پروفیل سطح بیشتر باشد (یعنی زبری سطح بیشتر باشد)، چسبندگی پوششها بهتر خواهد بود.
- اندازه پروفیل: اندازه پروفیل معمولاً با میکرومتر یا میلیمتر اندازهگیری میشود و به طور معمول به شکل “دانهبندی” یا “سطح زبری” اندازهگیری میشود. این اندازه میتواند بسته به نوع ماده استفاده شده در سندبلاست و نوع سطح مورد نظر متغیر باشد.
- پروفیل استاندارد: برای بسیاری از پروژههای صنعتی، استانداردهایی برای اندازه پروفیل سطح وجود دارد. برای مثال، در استانداردهای ISO و SSPC، رنجهایی از پروفیلهای سطحی مشخص شدهاند که برای انواع مختلف پوششها مناسب هستند. این استانداردها به کمک تجهیزات خاصی مانند “پروفیلومتر” اندازهگیری میشوند.
- چگونه پروفیل ایجاد میشود؟ پروفیل در سندبلاست به طور مستقیم به شدت و مدت زمان برخورد ذرات ساینده، فشار هوا و نوع ذرات استفاده شده بستگی دارد. با تغییر این پارامترها میتوان پروفیلهای مختلفی ایجاد کرد.
- انواع پروفیل:
پروفیل کم: سطحی صاف و کمی زبر که برای برخی پوششهای نازک مناسب است.
پروفیل زیاد: سطحی با زبری زیاد که برای ایجاد چسبندگی بیشتر و پوششهای ضخیمتر مناسب است.
کیفیت مسباره در فرآیند سندبلاست تأثیر قابل توجهی بر ایجاد پروفیل سطح دارد. به عبارت دیگر، نوع و کیفیت مسباره انتخابی میتواند بر عمق، شکل و یکنواختی پروفیل سطح اثر بگذارد. این امر به طور مستقیم بر کیفیت تمیزکاری، آمادهسازی سطح و چسبندگی پوششها تأثیر میگذارد.
اهمیت کیفیت در ایجاد پروفیل:
- یکنواختی پروفیل: کیفیت مسباره بر یکنواختی پروفیل سطح اثر دارد. اگر مسبارهها دارای کیفیت پایین یا دانهبندی غیر یکنواخت باشند، پروفیل سطح به صورت غیر یکنواخت و ناهماهنگ خواهد بود که میتواند موجب مشکلاتی مانند پوششدهی نامناسب یا چسبندگی ضعیف در پوششهای بعدی شود.
- اندازه ذرات مسباره: ذرات مسباره به طور مستقیم بر عمق پروفیل ایجاد شده تأثیر میگذارند. استفاده از مسبارههای با دانهبندی ریزتر میتواند پروفیل سطحی با زبری کمتر ایجاد کند، در حالی که مسبارههای درشتتر میتوانند پروفیلهای عمیقتر و زبرتر تولید کنند. بنابراین، کیفیت و اندازه مناسب مسباره برای دستیابی به پروفیل مطلوب ضروری است.
- شکل و سفتی ذرات: ذرات سرباره مس باید دارای شکل مناسب و سفتی کافی باشند تا در هنگام برخورد با سطح، تمیزکاری مؤثر و پروفیل مطلوب را ایجاد کنند. مسبارههایی با ذرات نرم یا شکننده نمیتوانند به خوبی سطوح را تمیز کنند و ممکن است باعث کاهش کارایی فرآیند سندبلاست شوند. همچنین، ذرات با شکلهای نامناسب ممکن است موجب ایجاد پروفیلهای غیر یکنواخت شوند.
- سرعت و فشار پرتاب: کیفیت مسباره همچنین بر رفتار ذرات در فرآیند سندبلاست تأثیر میگذارد. ذرات با کیفیت بالا میتوانند با سرعت و فشار کمتری در سیستم سندبلاست به خوبی عمل کنند، در حالی که استفاده از ساینده بیکیفیت نیاز به فشار و سرعت بالاتری دارد تا همان اثر را بگذارد. این امر میتواند هزینهها و زمان عملیات را افزایش دهد.
- پروفیل سطحی و چسبندگی پوششها: یکی از اهداف اصلی سندبلاست، آمادهسازی سطح برای چسبندگی بهتر پوششها (مانند رنگ، روکشهای ضد زنگ و غیره) است. اگر مسباره کیفیت پایینی داشته باشد، پروفیل سطح به اندازه کافی عمیق و زبر نخواهد بود، و این میتواند باعث کاهش چسبندگی پوششها به سطح و در نتیجه کاهش عمر مفید آنها شود.
- مقاومت در برابر سایش: مسبارههای با کیفیت بالا معمولاً مقاومت بیشتری در برابر سایش دارند و میتوانند برای مدت زمان طولانیتری مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی باعث میشود که فرآیند سندبلاست یکنواختتر و کارآمدتر انجام شود، زیرا ذرات مسباره با کیفیت بالا بهتر میتوانند در اثر برخورد با سطح تحت فشار باقی بمانند و پروفیل مطلوب را ایجاد کنند.
نتیجهگیری:
پروفیل در سندبلاست نقش مهمی در کیفیت نهایی سطح و همچنین عملکرد پوششهای بعدی ایفا میکند. بنابراین، انتخاب درست پروفیل متناسب با نوع کاربرد و استانداردهای صنعتی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
برای استفاده از مسباره در دستگاههای سندبلاست، ابتدا ماده را در مخزن ریخته و سپس با استفاده از فشار هوا یا دیگر منابع قدرت، ماده بر روی سطح هدف پرتاب میشود. این فرآیند باعث تمیزکاری و زبری سطح میگردد.
استفاده از سیلیس ممکن است برای سلامتی مضر باشد، به ویژه زمانی که گرد و غبار آن استنشاق شود. برای پیشگیری از مشکلات تنفسی، استفاده از ماسکهای مناسب و تهویه مناسب هنگام کار با مسباره توصیه میشود.
انتخاب نوع مسباره به نوع کار و سطح مورد نظر بستگی دارد. برای تمیزکاری فلزات از مسبارههای با دانهبندی درشتتر استفاده میشود، در حالی که برای کارهای دقیقتر، مانند آمادهسازی سطوح قبل از رنگزدن، از مسبارههای ریزتر استفاده میشود.
بله، مسبارهها بهویژه در فرآیندهای صنعتی معمولاً قابل بازیافت هستند و میتوانند پس از استفاده دوباره در دستگاهها مورد استفاده قرار گیرند.